Seo sampla dena dánta a léadh le linn an Fhéasta Filíochta

 Seo dán a chum Yoseba é féin.

UTOPIKOA

1

Esan ziguten:

egiak askatuko zaituzte.

Esan ziguten:

zuen burua deskolonizatu behar da

zuen lurra deskolonizatu aurretik.

Esan ziguten:

hizkuntza zuen territorio librea da.

Esan ziguten: zerua daukazue zain.

2

Matxinatzea ilegal deklaratu zuten,

telebistatik ihes egitea, debekatu.

Izenetan banandu gintuzten,

kontzeptuetan gatibatu.

Mugak eraiki zituzten,

multinazionalak puztu eta aireratu.

Esan ziguten: poesia mailu bat da.

3

Esan ziguten:

euskaldunak zarete,

zuen hizkuntza, zuen kultura, zuek...

hiltzear zaudete.

Gaude.

Esan ziguten.

5

Egia biluztu genuenean,

jendeak barre egin zion.

Eta lurra deskolonizatzean, esklabotzatik morrontzara pasa ginen.

Pentsamendua haiek konkistatutako hitzetan gatibu da

eta zerua itsaso zikin bat da,

status quoren pilulak

otzanago irensteko.

6

Ezker, eskuin,

klase gatazka,

proletario,

erreferendum,

printzesa,

emakume,

gizon,

amets:

sasiak baino ez labirintoko bazterretan.

Ez zuten sarrerarik egin,

ez helmugarik.

7

Poesia mailua izan arren,

ordurako besoak galduta geneuzkan

maite ez gintuen aitaren etxea

defendatzerren.

Ez ziguten ezer utzi eta,

halere,

ezerezean mundu oso bat daukagu.

Zirrikitu bat gelditu zen,

zulo, lubaki, amildegi.

Eta esan ziguten...

baina jada ez genien jaramonik egin.

ÚTÓIPEACH

1

Dúirt siad linn;

go scaoilfeadh an fhírinne saor sibh.

Dúirt siad linn:

déanaigí sibh féin a dhíchoilíniú

sula ndéanann sibh bhur dtír a dhíchoilíniú.

Dúirt siad linn:

Is é an teanga bhur ndúiche shaoirse.

Dúirt siad linn: go neamh a théann sibh.

2

D’fhógair siad é a bheith mídhleathach éirí amach;

toirmiscthe éalú ón teilifís.

Roinn siad sinn inár mbriathra,

faoi bhraighdeanas i gcoincheapa.

Rinne siad iarracht teorainneacha a thógáil,

shéid siad suas comhlachtaí ilnáisiúnta agus chuir ag eitilt iad.

Dúirt siad linn: is casúr í an fhilíocht.

3

Dúirt siad linn: is Bascaigh sibh,

tá bhur dteanga, bhur gcultúr, sibh féin...

ar tí éag,

mar sin féin

Dúirt siad linn.

5

Nuair a nochtamar an fhírinne

ní dhearna daoine ach gáire faoi.

Ag díchoilíniú na tíre,

bhogamar ón sclábhaíocht go dtí an daorsmacht.

Tá an smaoineamh i mbraighdeanas;

i bhfocail a threascair siad,

agus is muir shalach í an spéir,

lena slogaimid siar, sinn níos ceansa,

piollaí an status quo.

6

Clé, deas,

coimhlint aicme,

prólatáireacht,

reifreann

banphrionsa,

bean,

fear,

aisling:

níl ann ach driseacha

i gcúinní na cathrach gríobháin.

Níor oscail siad aon bhealach isteach,

aon bhealach amach.

7

Agus cé gur casúr í go dearfach an fhilíocht,

faoin am sin bhí ár n-airm caillte againn

ag cosaint

theach an athar nár ghráigh sinn.

Níor fhág siad tada againn agus,

fós,

tá domhan iomlán againn sa neamhní sin.

D’fhan scoilt,

poll, clais, aibhéis.

Agus dúirt siad linn...

fós, ansin, rinneamar neamhaird díobh.

Slua ag tabhairt an-éisteacht don fhilíocht!

AZAZKALAK MARGOTUTA

Espero ez zuenean,

zahartzaroa heldu zitzaion.

Enboliak ahoz gora lotu du

ospitaleko ohe batera,

mugiezinik,

aurpegia deformatuta.

Ezpainak siku eta zabalik datza,

zunda sudurrean.

Arnasa hartuz eta botatzen

borrokatzen dihardu,

pafa-pafa.

Ahokada bakoitzak

azkena dirudi.

Gure amak ez dizkio gauza

                                                batzuk barkatzen

eta ez da etorri;

arreba bizitzari lotuegi dago

semetxoarekin.

Zelan zagoz?

galdetzen dio aitak goxo,

umeei bezala.

Amamak eskua heldu dio,

laztandu.

Ez dakigu ulertzen duen.

Gosaltzeko emon dotzue?,

aitak alai.

Baietz esateko

sakatuidazu eskue.

Baina eskuak

laztantzen jarraitzen du,

laztantzen.

Herriko neskarik politena zen;

oraindik daramatza

azazkalak arrosaz margotuta.

Baina argi urdin dirdiratsu horiek...

horiek amatatu egin zaizkio,

marroitu.

Itxi begitxuek

baietz esateko.

Eta begi bat itxi egin du, kliskatu:

erromerietan askok eskatzen omen zioten keinua,

bizitzaren adierazgarri da

oraindik.

Eskuak

laztantzen jarraitzen du,

laztantzen.

Bueltan,

aita futbolaz berba egiten hasi da.

INGNE PÉINTEÁILTE

Tháinig an tseanaois

nuair nach raibh sí ag dréim léi.

Tá an eambólacht tar éis í a cheangal de shlabhra

ar a droim ar leaba ospidéil,

sioctha,

a haghaidh as cruth.

Í ina luí agus a beola ar leathadh, tirim,

cataitéar sróine,

ag streachailt le hanálú isteach,

análú amach,

sisss-siúúbhbh

Gach anáil a béil

ar an gceann deiridh, is cosúil.

Ní mhaitheann Mamaí

                                                cuid rudaí di

agus níor tháinig sí.

Tá mo dheirfiúr róghafa leis an saol

lena buachaillín óg.

Cad é an craic?

a fhiafraíonn Daidí di,

go séimh, mar a bheadh sé ag labhairt le leanaí.

Greim láimhe ag Mamó air,

á cuimilt.

Níl a fhios againn an dtuigeann sí.

Ar thug siad bricfeasta duit?

Daidí, sona.

Fáisc mo lámh

le freagra a thabhairt.

Ach leanann an lámh

ar aghaidh ag cuimilt,

ag cuimilt

An cailín ab áille ar an mbaile ba ea í;

péinteálann sí fós

a hingne, pinc.

Ach na soilse gorma dallraitheacha úd,

tá siad lagaithe,

deataithe.

Druid do shúile

le freagra  thabhairt

Agus tá ceann amháin druidte aici, caochadh:

an comhartha

a d’iarr a lán uirthi ag na féilte,

is comhartha beochta é

fós.

Tá an lámh

fós ag cuimilt,

ag cuimilt.

Ar ais go dtí an carr,

tá Daidí tosaithe ag caint ar pheil cheana féin.

Tharla gur comóradh ar 1916 an bhliain seo agus aistríodh roinnt dánta de chuid Phádraig Mac Piarais ó Ghaeilge go Bascais. Is é Koldo Izagirre an aistritheoir. Is féidir iad a léamh anseo: 

http://ekarriak.armiarma.eus/zizkak/?piaraiis001